Γράμμα προς τους βετεράνους των adventures
Αγαπητοί βετεράνοι του είδους,
Θα ήθελα να ξεκινήσω με μια εξομολόγηση: παρότι ασχολούμαι με τα adventures αρκετά χρόνια τώρα, ουδέποτε έχω παίξει ορισμένους κλασσικούς τίτλους όπως τα Monkey Islands. Να δικαιολογηθώ πριν αρχίσετε να ωρύεστε; Πάντα έλεγα πως θα τα παίξω κάποια στιγμή που δε θα έχω τίποτε άλλο να παίξω και πάντα κάτι πιο καινούριο έπεφτε στα χέρια μου κι ανέβαλα το πειρατικό μου ταξίδι. Πάντα έλεγα "ας παίξω πρώτα αυτό που μου φαίνεται τόσο ωραίο και θα παίξω τα Monkey μετά. Τόσο καιρό το αφήνω, τι είναι ένας μήνας παραπάνω;".
Πρόσφατα, όμως, ορμώμενη κι από μια συζήτηση που είχα με παιδιά του site, πήρα τη μεγάλη απόφαση: θα έπαιζα όλη τη σειρά των Monkey Island. Θα ζούσα επιτέλους αυτή τη γοητευτική περιπέτεια. Θα αποκτούσαν μπροστά μου μορφή οι περίφημοι Guybrush Threepwood, η γυναίκα του Elaine κι ο πειρατής LeChuck. Θα ταξίδευα στον κόσμο των old time classics της Lucas Arts. Μα πάνω απ' όλα θα καταλάβαινα γιατί αυτός ο τίτλος έγραψε ιστορία, τι προσέφερε σε τόσους adventurers ανά τον κόσμο και πίνουν μέχρι και σήμερα νερό στο όνομά του.
Ένα βράδυ λοιπόν εγκαθιστώ τον πρώτο τίτλο της σειράς στον υπολογιστή μου. Αφού έφτιαξα ένα καφέ, πήρα τα τσιγάρα μου κι έσβησα όλα τα φώτα στο δωμάτιο, κάθισα αναπαυτικά στην καρέκλα του γραφείου και με ένα χαμόγελο στα χείλη ξεκίναγα την πειρατική μου αναζήτηση. Δίπλα ο φίλος μου ξεκίναγε ένα άλλο παιχνίδι, το Driver (θα καταλάβετε αργότερα γιατί αυτή η λεπτομέρεια έχει σημασία).
Το σοκ δεν άργησε να έρθει. Εντολές: walk to, open, close, use, κ.λπ. "Τι βάσανο είναι αυτό; Θα πρέπει συνέχεια να πατάω τι θέλω να κάνει; Walk to the door. Open door. Δεν εννοείται πως μια πόρτα θέλω απλώς να την ανοίξει;" διαμαρτύρεται το διαολάκι μέσα μου. "Εντάξει, ξεκόλλα! Είναι παλιό το παιχνίδι. Σταμάτα να γκρινιάζεις ακόμη δεν άρχισες και κοίτα να το διασκεδάσεις." απαντά απτόητο το αγγελάκι. Προχωράω λοιπόν... Μπαίνοντας στο μπαρ, διαλέγω τον πρώτο πειρατή που θα μιλήσω. Αλλάζει η οθόνη. Κοντινό στον πειρατή (που μεταφράζεται σε στατική εικόνα με τεράστια pixels) κι αρχίζουν να φαίνονται στην οθόνη οι υπότιτλοι των όσων λέει. Γιατί δεν τον ακούω να μιλάει όμως; Κάτι δεν εγκατέστησα σωστά, προφανώς. Γυρνάω να ρωτήσω το φίλο μου τι δεν είχα κάνει σωστά και βλέπω στην οθόνη του laptop τα υπέρτατα γραφικά: χαρακτήρες βγαλμένοι από ταινία με απίστευτη κινησιολογία και λεπτομέρεια, που δυσκολευόσουν να πιστέψεις πως κοιτούσες σκηνές από παιχνίδι κι όχι από ταινία. Δεύτερη σφαλιάρα. "Γιατί κάθομαι και παιδεύομαι με αυτό εδώ είπαμε; Γιατί δεν περιμένω να μου έρθει το Martin Mystere;" πετάγεται πάλι το διαολάκι. "Συγκεντρώσου. Πρέπει να τα παίξεις για να τα εκτιμήσεις. Στην πορεία θα δεις τι έχουν να σου προσφέρουν", απαντά γρήγορα το αγγελάκι. Ρωτάω λοιπόν -μες την αφέλεια- το φίλο μου μήπως ξέρει γιατί δεν ακούω τον κοκκινογένη όσο μιλάει. Το γέλιο του ήρθε σαν τρίτη κι αποτελειωτική σφαλιάρα: "Στο είπα πως είναι πολύ παλιό και δε θα σ' αρέσει. Δεν έχει speech το παιχνίδι. Τι σε έπιασε τώρα και το ξεθάψεις αυτό;"
Και κάπως έτσι η εσωτερική διαμάχη μεταξύ διαολάκου και αγγελάκου ξεσπάει: "Έλα μου ντε;! Τι με έπιασε;" "Όχι, πρέπει να το παίξω." "Μα, έτσι όπως είναι; Ούτε καταναγκαστικά έργα να έπρεπε να κάνω." "Ας το προχωρήσω λίγο ακόμα. Ποτέ δεν ξέρεις. Μπορεί μετά να το συνηθίσω και να μη με ενοχλεί." Η μισή ώρα είχε περάσει, όμως, κι εγώ δυστυχώς ακόμη εκνευριζόμουν. Η ιδέα να έπαιζα κατευθείαν το τρίτο της σειράς και όταν κάποια μέρα θα είχα την ανάλογη διάθεση να ξαναέπιανα και το πρώτο είχε αρχίσει να μου χαμογελά ανησυχητικά. Ο κύβος είχε ήδη ριφθεί! Το τρίτο μέρος της σειράς ήταν αρκετά μεταγενέστερο και πιθανότατα θα ήταν αρκετά καλύτερο, ώστε να μου επέτρεπε να γνωρίσω τον Guybrush από αυτό προς το παρόν.
Με φόβο πως θα ακολουθούσε κι άλλη μια απογοήτευση βάζω τον τρίτο τίτλο της σειράς στον υπολογιστή. "Ωπ! Αυτό φαίνεται μια χαρά. Όμορφα καρτουνίστικα γραφικά, μαϊμουδάκια να ακούγονται, ο Guybrush έχει φωνή. Για να δούμε... Υπέροχα! Αυτό μάλιστα. Είναι από τα παιχνίδια που θα μπορούσα να παίξω ευχάριστα." χοροπηδά τρισευτυχισμένο το διαολάκι μες το κεφάλι μου. Πέρασα αρκετές ώρες εκείνο το βράδυ παίζοντας κι οφείλω να ομολογήσω πως το απόλαυσα, πολύ. Κυρίως, γέλασα κι ευχαριστήθηκα πολλούς από τους πανέξυπνους γρίφους του παιχνιδιού -οι ξιφομαχίες με τις ποιητικές λογομαχίες ήταν πραγματικά προϊόν έμπνευσης! Τελικά, αναγκάστηκα να σταματήσω να παίζω αργά το βράδυ μόνο και μόνο επειδή δεν άντεχαν άλλο τα μάτια μου. Αλλά ήμουν ευτυχισμένη. Αυτό ήταν ένα παιχνίδι στα μέτρα μου -ή τουλάχιστον ένα παιχνίδι που ικανοποιούσε τις βασικές μου απαιτήσεις- και σίγουρα θα το τελείωνα εντός των επόμενων ημερων.
"Με τα δυο πρώτα της σειράς όμως τι γίνεται; Θα τα παίξω ποτέ;" με ρωτούσε επίμονα το διαολάκι το επόμενο πρωί. Ήξερα πως πρόκειται για παλιά παιχνίδια και πως αισθητικά δε θα μου προσέφεραν τίποτα. Ήξερα πως θα με γοήτευε μόνο η ιστορία κι η ευφυΐα τους. Οι απαιτήσεις μου λοιπόν ήταν εξ' αρχής αρκετά περιορισμένες. Κι όμως... όχι να τα απολαύσω, αλλά ούτε να τα προχωρήσω έστω και λίγο δεν κατάφερα. Αυτά που μου στερούσαν (τα γραφικά, τα speeches, η κίνηση χωρίς να πρέπει να επιλέγω πρώτα εντολές από τη λίστα) υπερκάλυπταν όλα τα άλλα και δε μου επέτρεπαν να βυθιστώ στον κόσμο τους. Ένοιωθα σαν να προσπαθούσα να δω μια ταινία βωβού κινηματογράφου, σα να διάβαζα ένα βιβλίο γραμμένο σε μια απαρχαιωμένη γλώσσα. Όσα κι αν προσέφεραν στην εποχή τους, μου ήταν αδύνατο να τα δω και να τα εκτιμήσω. Σίγουρα αυτοί οι τίτλοι ήταν πρωτοποριακοί και περίτεχνοι στην εποχή τους. Μέχρι κι ο φίλος μου (που σημειωτέον ακούει τη λέξη adventure και βαριέται και μόνο από το άκουσμά της) μού το λέει συνέχεια: "Αυτά ήταν μαργαριτάρια κάποτε. Τα γραφικά τους ήταν απίστευτα για την εποχή εκείνη. Περνάγαμε ώρες με τίτλους σαν αυτόν και το Loom κι ας μην παίζουμε πλέον adventures. Ήταν πραγματικά μοναδικά!" Και συνέχιζει πάντα: "Αλλά γιατί θέλεις να ασχοληθείς τώρα με αυτά; Δεν έχει νόημα. Αφού δεν τα έπαιξες τότε ή έστω σαν ένα από τα πρώτα σου παιχνίδια, είναι δυνατόν να τα παίξεις σήμερα; Όσο ωραία ιστορία κι αν έχουν, όσο έξυπνους γρίφους κι αν έχουν, δε θα τα ευχαριστηθείς. Πίστεψέ με και παίξε κάτι άλλο. Παράτα τα αυτά. Δε θα σου αρέσουν." Αναρωτιέμαι αν έχει δίκιο κι αν πρέπει να τα παρατήσω και να το πάρω απόφαση πως πέρασε η εποχή τους ανεπιστρεπτί για εμένα. Αναρωτιέμαι αν τελικά ανήκω σε άλλη γενιά adventurάδων...
Μέχρι και σήμερα δεν έχω παίξει τα πρώτα δυο Monkey Island και πραγματικά αμφιβάλω πως θα καταφέρω να τα παίξω κάποτε. Μέσα από αυτήν την εμπειρία, μου κατέστη πλέον σαφές πως δεν μπορώ να παίξω και να ευχαριστηθώ τόσο παλιούς τίτλους όσο πρωτοπωριακοί ή τέλειοι κι αν ήταν για την εποχή τους. Ακόμη κι αν θεωρούνται άξιοι μέχρι και σήμερα για να ανήκουν στο Top 10 των adventurers. Λυπάμαι που το συνειδητοποιώ και στεναχωριέμαι που δεν τους έπαιξα όταν έπρεπε για να μπορώ να τους εκτιμήσω. Αλλά οι καιροί αλλάζουν και μαζί τους κι εμείς.
Όταν ήμουν μικρότερη έπεσε τυχαία ένας adventure τίλτος στα χέρια μου (Phantasmagoria: A Puzzle Of Flesh) και ξετρελλάθηκα. Απαρνήθηκα εν ριπή οφθαλμού τόσο τα arcade παιχνίδια που έπαιζα μέχρι τότε στον υπολογιστή, όσο και την τότε κονσόλα μου με τα ευχάριστα -πλην όμως ανούσια- παιχνιδάκια της. Αφοσιώθηκα πραγματικά στο νέο μου παιχνίδι, στο adventure εκείνο που έμελλε να με στιγματίσει για πάντα, στον κεραυνοβόλο μου έρωτα. Να μην πρέπει να τρέχεις για να προλάβεις το χρόνο, να μην έχεις τέρατα να σκοτώσεις, να μην πρέπει απλώς να περνάς την πίστα υπερνικώντας τα εμπόδια, να εξερευνάς το χώρο για να βρεις χρήσιμα αντικείμενα ή πληροφορίες, να πρέπει να σκέφτεσαι, να νοιώθεις ικανοποίηση μόλις λύνεις ένα γρίφο που σε παίδευε για ώρες, να βλέπεις μπροστά σου να εκτυλίσσεται μια ιστορία με αρχή, μέση και τέλος. Και λέω πως ερωτεύτηκα το είδος με ένα παιχνίδι που σήμερα πραγματικά δεν ξέρω αν θα μπορούσα να ξαναπαίξω αν δεν ήταν επειδή έχει μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου λόγω παρθενιάς.
Ακολούθησαν πολλά παιχνίδια που κέρδισαν την αγάπη μου μέσα στα επόμενα 8 χρόνια που μεσολάβησαν από τότε. Πλέον δηλώνω adventure gamer. Σπανίως θα ασχοληθώ με κάτι διαφορετικό. Τα έχω μέσα στην καρδιά μου και βρίσκονται φυσικά σε μία από τις κορυφαίες θέσεις των ενδιαφερόντων μου στον ελεύθερό μου χρόνο. Κι όμως... αδυνατώ να απολαύσω παλαιότερους τίτλους. Αδυνατώ να εκτιμήσω τίτλους που έδωσαν ζωή στο είδος, που έγραψαν ιστορία και που μέχρι και σήμερα θεωρούνται κορυφαίοι. Δεν είναι παράλογο, όμως, αν το καλοσκεφτείτε: τα παιχνίδια που έπαιζα όλα αυτά τα χρόνια ακολουθούσαν μια γραμμικά ανοδική πορεία σε ό,τι αφορά στην τεχνική τους πλευρά (γραφικά, ήχος, διάλογοι, χειρισμός). Έμαθα με αυτά κι οι απαιτήσεις μου πλέον δε συμβιβάζονται με παιχνίδια όπως το Monkey Island I, το οποίο δε με καλύπτει γιατί πολύ απλά δεν μπορεί να με βυθίζει στον κόσμο του.
Υποθέτω πως τα παιδιά μου θα αντιμετωπίζουν με τον ίδιο τρόπο τίτλους σαν το Syberia ή το Still Life, που σήμερα φαντάζουν εξαίσιοι. Υποθέτω πως τα παιχνίδια τότε να είναι μια virtual reality μέσα στην οποία θα βυθίζεται ο παίχτης και θα κινείται μέσα στους φανταστικούς κόσμους ανιχνεύοντας ο ίδιος τον περιβάλλοντα χώρο. Υποθέτω πως οι ήρωες των παιχνιδιών του μέλλοντος θα είμαστε εμείς οι ίδιοι. Υποθέτω πως η νέα γενιά θα μου λέει ότι είναι προπολεμικά αυτά που παίζω σήμερα εγώ, ότι δεν καταλαβαίνουν πώς μπορούσαμε να απολαμβάνουμε παιχνίδια στα οποία απλώς έβλεπες μπροστά σου τι γίνεται αντί να βρίσκεσαι κι εσύ κάπου εκεί μέσα και να ζεις την εμπειρία.
Το συμπέρασμα, λοιπόν, στο οποίο οδηγούμαι είναι απλό κι αρκετά αναμενόμενο. Όπως όλα γύρω μας, έτσι κι εμείς αλλάζουμε και μαθαίνουμε να ζούμε μέσα στη νέα μας πραγματικότητα. Οι προ-προ-προ-παππούδες μας θεωρούσαν καινοτομία κι εξαιρετικής ποιότητας τις ταινίες βωβού κινηματογράφου. Πίστευαν -και ίσχυε ασφαλώς!- πως ήταν η αφρόκρεμα της τεχνολογίας σε ό,τι αφορά στη διασκέδασή τους. Τα χρόνια, όμως, πέρασαν κι οι εποχές άλλαξαν. Στραβοκοίταγαν τους νεότερους που έλεγαν πως αυτό το είδος είναι πλέον ξεπερασμένο και πως μια ταινία δεν καταφέρνει να σε αγγίξει αν δεν έχει ήχο. Γι' αυτούς λογικό ήταν να μπορούν να απολαύσουν μία ταινία δίχως ήχο. Έτσι είχαν πρωτογνωρίσει τις ταινίες άλλωστε. Για τα εγγόνια τους, όμως, που έμαθαν να παρακολουθούν ταινίες με ήχο; Ήταν εξίσου εύκολο να ταξιδέψουν στον φανταστικό κόσμο μιας βωβής ταινίας; Για σκεφτείτε λίγο και τον ευατό σας: θα μπορούσατε να κοιτάτε ταινίες χωρίς ήχο και να τις απολαμβάνεται πραγματικά; Για τους περισσότερους, αναμφισβήτητα η ειλικρινής απάντηση θα ήταν: "Δύσκολο!" Κι είναι λογικό εφόσον έχετε μάθει διαφορετικά. Οι απαιτήσεις σας είναι διαφορετικές και σαφώς πιο αυξημένες. Ρωτώ, λοιπόν: ομοίως δε θα έπρεπε να αποδεχτούμε πως λειτουργεί η εξέλιξη και για τα παιχνίδια και τους gamers;
Παίρνοντας το θάρρος να μιλήσω εκ μέρους κι άλλων όσοι βρίσκονται στη θέση μου, θα κλείσω λέγοντας το εξής προς τους βετεράνους των adventurers: Μη μας κακιώνετε και μη μας παρεξηγείτε... δε φταίμε εμείς που αργήσαμε να γεννηθούμε ή να μυηθούμε στη μαγεία των pc games γενικά, και των adventures ειδικά. Έτσι ήρθαν τα πράγματα. Δε φταίμε αν κάτι δεν καταφέρνει να μας ικανοποιήσει παρότι άλλους τους ταξιδεύει ακόμη και σήμερα. Μάθαμε αλλιώς. Οι προσδοκίες μας από τα παιχνίδια είναι πλέον διαφορετικές. Δε θα ήταν παράλογο να ζητάτε από κάποιον που πρωτοέπαιξε τίτλους όπως το Syberia, το Moment Of Silence ή το Still Life να εκτιμήσει τα γραφικά, τον ήχο και τη μουσική τίτλων όπως το πρώτο Monkey Island ή το Loom? Κι αν απλώς του ζητάτε να εκτιμήσει το βάθος και την ευφυΐα εκείνων των παιχνιδιών -γεγονός που σέβομαι και κατανοώ απόλυτα, δεν πρέπει να δεχτείτε πως για να εκτιμηθούν αυτά πρέπει πρώτα να σε κερδίσει το παιχνίδι ώστε να το προχωρήσεις ως το σημείο που θα εκτιμήσεις την ιστορία και τους γρίφους του;
Ελπίζω μετά από αυτά που διαβάσατε να μη ρίχνετε πλέον βλέμματα περιφρόνησης, λύπησης ή δολοφονικών επιθυμιών σε κάποιον που θα τολμήσει να ξεστομήσει πως δεν του αρέσουν τα old time classics. Ελπίζω να μην τον απειλήσετε πως θα του κόψετε την καλημέρα γι' αυτή και μόνο τη δήλωση μη αρεσκείας του (ακούς Σταύρο? ;)). Θέλουμε φυσικά να συνεχίσετε να τα αγαπάτε και να τα εγκωμιάζετε όπως και τώρα, γιατί κι εμείς το ίδιο θα κάναμε στη θέση σας. Θέλουμε, όμως, και την κατανόησή σας προς εμάς που δεν τα βλέπουμε μέσα από τα δικά σας μάτια, που μας φαίνονται ξεπερασμένα κι ανίκανα να λειτουργήσουν ως φορείς διασκέδασης. Θέλουμε πολύ απλά να θυμάστε πως οι εποχές αλλάζουν και μαζί τους κι εμείς!
Φιλικά, Fallen Angel
Ιούλιος 2005