Sam & Max Ep. 101 : Culture Shock

Ήρθαν τ’ άγρια να ταράξουν τα ήρεμα

Σενάριο - Χαρακτήρες

By the way, Sam, I’m not sure if I already mentioned that, but I may have accidentaly chewed through our break line.

No, I don’t think you did mention that.

Ο Sam, ένας δίποδος σκύλος με τεράστια αποθέματα ψυχραιμίας που όταν ήταν κουτάβι προφανώς έπεσε μέσα στο λεξικό με τα συνώνυμα και ο Max, το υπερκινητικό και παραπλανητικά χαριτωμένο κουνέλι με τις βάναυσες ορμές, φορούν με καμάρι και θράσος το σήμα της Freelance Police, προκειμένου να δικαιούνται παντός τύπου βιαιοπραγίες απέναντι σε οποιονδήποτε κατεργάρη. Ως συνήθως, από το –σεισμόπληκτο- γραφείο τούς βγάζει ένα τηλεφώνημα του εργοδότη τους για κρούσματα βανδαλισμών στη περιοχή. Υπεύθυνοι αποδεικνύεται πως είναι τρεις αυθάδεις όσο και κακοντυμένοι κοντοστούπηδες, άλλοτε διασημότητες πρώτου μεγέθους εξαιτίας ενός παιδικού σώου ονόματι “Soda Poppers”. Οι Sam και Max δε χρειάζονται παρακάλια, άλλωστε τι πιο διασκεδαστικό υπάρχει από το να βγάζει κανείς αποτυχημένες διασημότητες πρόωρα στη σύνταξη; Ναι, εκτός απ’ αυτό…

Όπως περίπου συνέβαινε και με το Hit the Road, το σενάριο στα Sam & Max λειτουργεί περισσότερο υποβοηθητικά, στηρίζοντας στον σκελετό του τις εκτενείς σατιρικές στιχομυθίες των πρωταγωνιστών με τους εμπλεκόμενους χαρακτήρες, οι οποίες αναλαμβάνουν να σαρώσουν στο διάβα τους κάθε υποψία συμβατικής κοινωνικής συμπεριφοράς. Ταυτόχρονα, όμως, με μια πανούργα ντρίπλα, ο σύγχρονος καταναλωτικός τρόπος ζωής προβάλλεται ως φαινόμενο, όχι τόσο επικίνδυνο όσο ακαταμάχητα χαριτωμένο και λυτρωτικό, εξισορροπώντας τα πράγματα. Κάπως έτσι, το χιούμορ του Sam and Max, επιχειρώντας να ανατρέψει τις συμβάσεις, καταλήγει να εξαρτάται απόλυτα από αυτές και τελικά να τις αποθεώνει επισημαίνοντας απλά πως αναγνωρίζει τη ματαιότητά τους.

Όμως πέρα από τις κοινωνικές αναλύσεις, οι διάλογοι, τα σχόλια και η κανιβαλιστική διάθεση των πρωταγωνιστών απέναντι σε όλους και σε όλα, προσφέρουν γενναίες δόσεις – ενίοτε τρανταχτού –  γέλιου. Απλά, όπως και ο προκάτοχός του, διαφοροποιείται από το διεισδυτικά αφελές χιούμορ των Monkey Islands ή τη διακριτικά σατιρική διάθεση του Grim Fandango, φλερτάροντας περισσότερο με τον ανορθόδοξο σουρεαλισμό των Simpsons. Σήμα – κατατεθέν του Culture Shock είναι, όπως και στο Hit the Road, οι βερμπαλιστικές εξάρσεις, τα λογοπαίγνια και οι ανακόλουθοι συνειρμοί με τους οποίους οι δύο λάτρεις του κυνικού χιούμορ, επιχειρούν –και τελικά καταφέρνουν- να αποδομήσουν το μικρόκοσμό τους.  

Γραφικά – Ήχος

Max almost lost a finger on a fan like that once.

Yeah, but it wasn’t my own finger.

Ως γνωστών η εταιρεία έχει αναπτύξει in-house το λεγόμενο Telltale Tool που έκανε ντεπούτο στην –ημιτελή- σειρά Bone. Είναι εμφανές ότι οι γραφίστες δεν επιδίωξαν την επιστράτευση φαντασμαγορικών τεχνικών απεικόνισης αλλά προτίμησαν τον σχεδιαστικό μινιμαλισμό προς όφελος του διακοσμητικού πλουραλισμού, της αμεσότητας στους υπέροχους χρωματισμούς των backgrounds και της πλαστικότητας στο -κάπως περιορισμένο- animation των χαρακτήρων. Σε κάθε οθόνη έχουν στριμωχτεί δεκάδες απολαυστικές πινελιές που προδίδουν τις καταβολές του δημιουργού των Sam και Max, Steve Pursell, καθώς και την πηγαία ευρηματικότητα των καλλιτεχνών που τα επιμελήθηκαν. Έτσι το Culture Shock αναδεικνύεται σε ένα χάρμα οφθαλμών, επιβάλλοντας την αισθητική του αρτιότητα επί της – όποιας – τεχνικής πενίας του, χωρίς ωστόσο να πλησιάζουν το επίπεδο της 3D καρτουνίστικης ατμόσφαιρας που απέδωσε το Psychonauts.

Η ηχητική επένδυση του παιχνιδιού, όσον αφορά τα μουσικά θέματα που υπογραμμίζουν τη δράση ή την ιδιοσυγκρασία του εκάστοτε χώρου, είναι λειτουργική χωρίς κάτι το ιδιαίτερα εντυπωσιακό ή αξιομνημόνευτο (εκτός ίσως από το “Soda Poppers Theme” που συνοδεύει τα End Credits), ενώ μου θύμισε αρκετά τις μελωδίες του Hit the Road, προσανατολισμός μάλλον ηθελημένος από τη μεριά των δημιουργών.

Ουσιώδη παράγοντα στην επιτυχία ενός adventure με αιχμή του κωμικού του δόρατος τον διάλογο, αποτελούν, αν μη τι άλλο, τα voice-overs των χαρακτήρων. Ομολογώ πως η αρχική μου εντύπωση από τη φωνή του Max ήταν επιφυλακτική, αλλά σύντομα διαπίστωσα πως κατόρθωσε να με πείσει για την παρανοϊκή και σχεδόν ακούσια σαδιστική φύση του κούνελου με την πριονωτή οδοντοστοιχία. Ίσως παραμένει μια οκτάβα περισσότερο υστερική από το προσδοκώμενο, όμως τελικά θεωρώ πως δεν κατορθώνει να επισκιάσει τη συνολικά ευχάριστη εικόνα του speech στο παιχνίδι. Κατά τα άλλα, στέκομαι στην αλάνθαστη στωικότητα του Sam και την κατεργάρικη αυθάδεια του Jimmy Two-Teeth, ενώ, από την άλλη, αδικαιολόγητα υποτονική μοιάζει η ερμηνεία του μπόμπιρα Specs και μάλλον αδιάφορη εκείνη του ηθοποιού ο οποίος υποδύεται τον Brady Culture.

Δράση – Γρίφοι – Χειρισμός: The FreeGlance Police

 Oh, let me lock him in our file cabinet!

Hm..?

In three separate drawers!

Ο έλεγχος των χαρακτήρων στο Culture Shock δεν προβληματίζει ούτε στο ελάχιστο τον παίκτη ανεξαρτήτως ηλικίας ή οικειότητας με το genre. Οποιαδήποτε πρόθεση αλληλεπίδρασης σας καταλάβει (Look, Use, Pick up, Talk), μπορείτε να την εκτονώσετε άμεσα με ένα απλό click του mouse πάνω από το επίμαχο αντικείμενο (και, ευτυχώς, αυτά είναι αμέτρητα, οπότε προτείνω να το εκμεταλλευτείτε στο έπακρο). Οι διάλογοι ακολουθούν τη δοκιμασμένη δενδροειδή μορφή, αλλά θέλει λίγη προσοχή η περιστασιακή εμφάνιση ενός κατωφερούς βέλους στα δεξιά, το οποίο υποδεικνύει επιπλέον επιλογές (ουσιαστικά μία ακόμη) στην παρούσα φάση της συνδιάλεξης και το οποίο εύκολα λανθάνει της προσοχής του παίκτη. Αποδεικνύεται χρήσιμο κατά την ψυχανάλυση από τη Sybil και την μονομαχία πειθούς στο φινάλε, οπότε καλό είναι να το έχετε υπόψη σας. Σημειωτέον, επίσης, ότι με δεξί click προσπερνάτε τη τρέχουσα γραμμή διαλόγου. Τα λιγοστά αντικείμενα του inventory (απεικονίζεται με ένα χαρτόκουτο στο κάτω αριστερό μέρος της οθόνης), μπορείτε να τα μεταχειριστείτε πανεύκολα με την εφαρμογή της εύχρηστης τακτικής του drag and drop. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στο λιτό αλλά καλοσχεδιασμένο μενού του παιχνιδιού και ειδικά στη χαριτωμένη οθόνη Save/ Load η οποία, ωστόσο, δεν επιτρέπει την προσθήκη χαρακτηρισμών της σωσμένης θέσης από τον χρήστη.

Στο Hit the Road, το ντουέτο είχε ξαμοληθεί σε όλο το μήκος και πλάτος της αμερικανικής επαρχίας, αντικρίζοντας και, ενίοτε, κατατροπώνοντας το «πολιτισμικό σοκ» που είχε, κατά τα φαινόμενα, αλλοτριώσει στο σαρωτικό πέρασμά του τις Ηνωμένες Πολιτείες. Φαίνεται πως η δραματική αύξηση στην τιμή του πετρελαίου κίνησης που μεσολάβησε αυτά τα 13 χρόνια, καθήλωσε τη Freelance Police στην αστυνόμευση της γραφικής συνοικίας όπου στεγάζεται το γραφείο της. Όλες οι τοποθεσίες του παιχνιδιού (με την εξαίρεση εκείνης που φιλοξενεί την τελική αναμέτρηση) συγκεντρώνονται σε μια γεωγραφικά μικροσκοπική περιοχή της πόλης, η οποία ωστόσο προσφέρει απρόσμενο βαθμό δραστηριότητας, αλληλεπίδρασης και – κυρίως- συνδιαλλαγής με τους ενοίκους της. Εξερευνώντας διεξοδικά όλες τις δυνατές ενέργειες και διαλόγους, χρειάστηκα περίπου τεσσεράμισι ώρες, εκ των οποίων ελάχιστο διάστημα σπατάλησα σε άσκοπες περιπλανήσεις αναζήτησης της σωστής ενέργειας.

Άλλωστε, οι γρίφοι του Culture Shock κάθε άλλο παρά δυσεπίλυτοι είναι γεγονός, όμως, που δεν τους εμποδίζει να χαρακτηρίζονται από ευρηματικότητα, φρεσκάδα και, κάποιες φορές, πρωτοτυπία στη σύλληψη. Υπάρχουν δύο περιπτώσεις κατά τις οποίες καλείστε να χειριστείτε (με το mouse πάντα) τη θρυλική Desoto, επιδιώκοντας τη σύλληψη κάποιου παραβάτη ή φυγάδα αλλά η συνειδητοποίηση της μεθόδου εξουδετέρωσής του είναι σημαντικότερη της ταχείας εφαρμογής του σχεδίου, οπότε το θεωρώ απίθανο να απογοητεύσει οποιονδήποτε αποτύχει τις πρώτες 2-3 φορές. Όπως και να ‘χει, να είστε σίγουροι ότι το παιχνίδι είναι ικανό να προσφέρει γύρω στις 4 και πλέον ώρες γνήσιας απόλαυσης, ενώ κρύβει και μικρά μυστικά που ίσως προσπεράσετε την πρώτη φορά. Προσωπικά, παραδόθηκα άνευ όρων σε μια λαίμαργη επανάληψη του Culture Shock, αμέσως μετά τα ρυθμικά credits.

Αποτίμηση

Look, Max: "Special: Buy one, get one".
What a deal!

Δεδομένου ότι αποτελεί μια μοντέρνα και ελάχιστα δοκιμασμένη προσέγγιση στην μορφή των σύγχρονων adventures, ο επεισοδιακός χαρακτήρας του Sam & Max δικαιολογημένα προβληματίζει τον επίδοξο καταναλωτή. Δεν θα κρύψω ότι κι εγώ αντιπαθούσα σφόδρα την ιδέα κατακερματισμού ενός, δυνητικά, αξιόλογου αλλά και – εκτός απροόπτου – επιτυχημένου παιχνιδιού, με τη πρόφαση του περιορισμού της επικινδυνότητας του εγχειρήματος. Παίζοντας το Sam & Max: Culture Shock αλλά διαβάζοντας και ορισμένες απόψεις/ τοποθετήσεις επί του θέματος, αντιλήφθηκα την πλάνη μου ενώ μπόρεσα, επιτέλους, να διακρίνω και τα ποιοτικά, εκτός των οικονομικών, οφέλη της μεθόδου. Αναμφισβήτητα η συρρίκνωση του ρίσκου για μια εταιρεία περιορισμένου βεληνεκούς, όπως η Telltale, αποτελεί κυρίαρχο παράγοντα στη διαμόρφωση μιας τέτοιας απόφασης, όπως επίσης και η προσδοκία πρόωρης εισροής κερδών στα ταμεία της από τα έτοιμα επεισόδια για την κάλυψη τυχόν αναγκών που προκύπτουν στα υπό κατασκευήν. Όμως δεν πρέπει να παραβλέψουμε, επιπλέον, τη δυνατότητα δυναμικής ψηλάφησης και – ενδεχομένως –  έγκαιρης εξάλειψης τυχόν ατασθαλιών που επισημαίνονται από τους παίκτες. Χώρια που, προσωπικά, εκτιμώ ότι η φιλοσοφία των περιπετειών των Sam και Max, αποτελούν ιδανικό πεδίο εφαρμογής αυτής της μεθοδολογίας μια και η σεναριακή ίντριγκα και το σφιχτοδεμένο υπόβαθρο κάθε άλλο παρά απαραίτητα είναι για να υποστηρίξουν μια απολαυστική εξόρμησή τους, πράγμα το οποίο απέδειξαν τόσο το Hit the Road, όσο και το Culture Shock. Τολμώ να πω μάλιστα, ότι η σχεδόν αναπόφευκτα αναιμική φύση του σεναρίου ενός Sam and Max adventure, αμβλύνεται με την επεισοδιακή του κατανομή.

Νομίζω τελικά πως το Culture Shock ουσιαστικά εξάντλησε τα ποιοτικά περιθώρια που θέτει ο περιορισμός της επεισοδιακής μορφής του. Το αντισυμβατικό χιούμορ και οι πανταχού παρόντες υπαινιγμοί ή λεκτικοί τυφώνες, το καθιστούν ένα αρκετά απαιτητικό adventure, που χρειάζεται τη συνεργία και την εγρήγορση του παίκτη, προκειμένου να αποκαλύψει τις αρετές του. Με την ικανοποίηση αυτής της προϋπόθεσης, εκτιμώ πως χάρη στην κεφάτη διάθεσή του, το εύπεπτό του μέγεθος και την αξιοθαύμαστη ευχρηστία του, απευθύνεται στο σύνολο των gamers, ακόμα και αν δεν πρόκειται να προκαλέσει «πολιτισμικό σoκ» στο χώρο των adventures games.