Grim Fandango Remastered

"My scythe... I like to keep it where my heart used to be."

Κάθομαι εδώ και μισή ώρα και κοιτάω τη λευκή σελίδα μπροστά από την οθόνη μου προσπαθώντας να σκεφτώ κάτι βαρύγδουπο να ξεκινήσω... Grim Fandango... δηλαδή, τι να πεις;... το εμβληματικό αυτό adventure συσσώρευσε όλη την πείρα της τεράστιας εταιρείας Lucas Arts, και ήρθε ως το επιστέγασμα (με όλα τα κακά και καλά που ακολούθησαν) μιας εποχής που για το είδος της περιπέτειας θεωρείται, δικαίως, χρυσή. Πριν από κάποιους μήνες, και κάπως αιφνιδιαστικά, ο ιθύνων νους πίσω από αυτό το αριστούργημα, Tim Schafer, ανακοίνωσε ότι απέκτησε τα δικαιώματα από την πρώην εταιρεία του και ετοιμάζει μια remastered έκδοση του παιχνιδιού... για το PS4 και PS Vita. Οι αντιδράσεις της PC κοινότητας ήταν άμεσες (μα καλά τώρα; στο κονσερβοκούτι;) και έτσι γρήγορα πάρθηκε η (πολύ σωστή) απόφαση το παιχνίδι να βγει σε Windows, Linux και Mac OSX από την πρώτη μέρα κυκλοφορίας του ενώ από τις 5 Μαΐου, σε iOS και Android. La Parca está de vuelta en la ciudad.

"Love? Love is for the living"

Ας πούμε δυο λόγια για όσους δεν γνωρίζουν το σενάριο: Στο Grim Fandango οι ψυχές που αφήνουν τα εγκόσμια δεν συναντούν αμέσως τον Δημιουργό τους. Πρέπει πρώτα να διανύσουν μια μεγάλη απόσταση στο "Κόσμο των Νεκρών", ένας κόσμος που μοιάζει πολύ με τον δικό μας και αποτελεί το ενδιάμεσο μέχρι τον "Ένατο Κάτω Κόσμο". Το χειρότερο; κάποιες από τις ψυχές που δεν ήταν και πολύ... φρόνιμες μένουν "κολλημένες" στο μέρος αυτό διεκπεραιώνοντας κάθε λογής εργασία μέχρι να ξεπληρώσουν το χρέος τους και να τους δοθεί η άδεια να προχωρήσουν.

Μια τέτοια ψυχή είναι και ο Manuel "Manny" Calavera. Ο Manny είναι ο σιωπηλός Χάρος, ο ζοφερός Θεριστή που με το μαύρο μανδύα και το κοφτερό του δρεπάνι συνοδεύει τις ψυχές μέχρι την ύστατη ώρα... μπα... o Manny είναι ένας ταξιδιωτικός πράκτορας... έχει χρέη να πληρώσει και δουλεύει σκληρά γι' αυτό. Υποδέχεται τους "νεοεισελθόντες" και ανάλογα με τον πρότερο τους βίο, τους κλείνει τα καλύτερα πακέτα ταξιδιών μέχρι το σημείο της κρίσης. Η απόσταση μέχρι εκεί είναι μεγάλη και επικίνδυνη αλλά αν ήσουν εντάξει στην προηγούμενη ζωή σου, ο Manny μπορεί να σου κλείσει να ταξιδέψεις με πολυτελές αυτοκίνητο, κρουαζιερόπλοιο ή ακόμα, αν ήσουν "άγιος", να σου εξασφαλίσει ένα από τα χρυσά εισιτήρια της εξπρές αμαξοστοιχίας "Number 9" που κάνει τη διαδρομή σε τέσσερα μόλις λεπτά. Αν τώρα δεν ήσουν και το καλύτερο παιδί ετοιμάσου για ποδαρόδρομο μέσα στους εχθρικούς από δαίμονες τόπους των Νεκρών και ευχήσου τα τέσσερα χρόνια που σου υπόσχεται ο Calavera για να φτάσεις, να είναι πραγματικότητα.

(I'm a... highway... Deeeaaaaaathhhh!!!! Aaaaaahhhhhhh!!!!!)

Τον τελευταίο καιρό όμως τα πράγματα δεν πάνε καλά για τον ήρωά μας. Από εκεί που ήταν ο νούμερο ένα υπάλληλος του τμήματός του, αξιοσέβαστος και με το καλύτερο γραφείο, τώρα βολοδέρνει από κακομοίρη σε κακομοίρη που δεν έχει στον ήλιο μοίρα. Πως είναι δυνατόν ο συνάδελφός του Domino Hurley να παίρνει πάντα τους καλύτερους πελάτες; Ο Calavera είναι σίγουρος πως ακόμα "το ‘χει", το μόνο που χρειάζεται είναι μια ευκαιρία. Δεν θεωρεί λοιπόν ηθικά άτιμο να "πειράξει" λίγο το σύστημα προκειμένου να αποκτήσει ένα μικρό προβάδισμα. Η ευκαιρία δεν αργεί... και το όνομά της είναι Meche... τα υπόλοιπα είναι Ιστορία.

Ο Tim Schafer εμπνέεται έντονα από τις παλιές νουάρ ταινίες με τους σκληρούς ήρωες και τις κυρίες σε απόγνωση (και όχι μόνο) και πλέκει μια υπέροχη ιστορία που θυμίζει τόσα πολλά αλλά ταυτόχρονα είναι και τόσο μοναδική. Αξιομνημόνευτοι χαρακτήρες (ο Glottis είναι απλά ο Οβελίξ των videogames), χιούμορ, συγκίνηση, δράση και πανέξυπνοι διάλογοι συνθέτουν ίσως την καλύτερη ιστορία που γράφτηκε ποτέ σε adventure και αποδεικνύουν, σε όσους δεν το είχαν πάρει ακόμα χαμπάρι, ότι τα videogames, στα κατάλληλα χέρια, αποτελούν ακόμα ένα είδος έκφρασης, άρα και τέχνης.

"This little light of mine, I'm gonna let it shine"

Και μετά τα "δυο λόγια" (που να συγκρατηθώ...) ας πάμε στο ζουμί του review και να δούμε τι καλό έχει να προσφέρει η αυτή remastered έκδοση. Τεχνικά, το Grim Fandango είναι ένα adventure όπου 3D χαρακτήρες κινούνται σε pre-rendered περιβάλλοντα. Πηγή έμπνευσης του Grim Fandango είναι οι "calaca". Πρόκειται για διακοσμημένους σκελετούς που χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο στην εορτή της "Μέρας των Νεκρών" στο Μεξικό. Στιλιστικά λοιπόν το παιχνίδι αποτελεί μια μείξη μοτίβων από πολιτισμούς της Κεντρικής Αμερικής με art deco αρχιτεκτονική που παραπέμπει στις δεκαετίες του 1930 και '40. Μην ξεχνάτε, μιλάμε για ένα νουάρ adventure.

Το πρώτο πράγμα που φαίνεται σε ένα remake είναι οι βελτιώσεις στο γραφικό τομέα και εδώ τα πράγματα ξεκινάν κάπως ανάμεικτα. Τα textures των 3D μοντέλων μεγάλωσαν και επανασχεδιάστηκαν (βασιζόμενοι βέβαια στα πρωτότυπα) για να φαίνονται πιο καθαρά και σε μεγαλύτερη ανάλυση ενώ έχει προστεθεί δυναμικός φωτισμός που ομολογουμένως δίνει έναν άλλον αέρα στο παιχνίδι. Επίσης, μπορούμε να δούμε πλέον τις cutscenes ασυμπίεστες, στην αρχική τους μορφή καθώς βρισκόντουσαν μέσα στα αρχεία που οι της Double Fine πήραν από την Disney (που έχει πλέον τα δικαιώματα της LucasArts). Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι θα δείτε κάποια HD ανάλυση αλλά σίγουρα είναι σαφώς ποιοτικότερες από τις συμπιεσμένες για να χωρέσουν στα 2 CD's πρωτότυπες cutscenes.

(τελικά, όλα για μια γυναίκα γίνονται σ' αυτό το θάνατο)

Από την άλλη, τα backgrounds του παιχνιδιού δεν έχουν υποστεί καμιά αλλαγή και πριν κρίνουμε αυτή τη κίνηση ας πάμε πίσω στο χρόνο όταν και οι συντελεστές της Lucasarts τα κατασκεύαζαν. Αρχικά, κάθε χώρος σχεδιάστηκε σε τρισδιάστατο περιβάλλον που έδωσε τη δυνατότητα στον Schafer και την παρέα του να διαλέξουν τη γωνία λήψης που επιθυμούσαν. Άπαξ και γινόταν αυτό, τραβούσαν screenshot και πάνω σε αυτή τη στατική εικόνα οι καλλιτέχνες της ομάδας δούλευαν γεμίζοντάς τη με textures και χρώμα. Όταν το background ήταν έτοιμο, οι προγραμματιστές προσάρμοσαν την κίνηση των χαρακτήρων να ταιριάζει πάνω στις pre-rendered εικόνες. Ο Schafer θεώρησε πως οποιοδήποτε πείραγμα στις οθόνες αυτές θα άλλαζε την αυθεντική αίσθηση, και θα κόστιζε παραπάνω σε χρόνο και χρήμα βεβαίως-βεβαίως, και αποφάσισε να τις χρησιμοποιήσει ως έχουν.

Δεν μπορώ να πω πως η απόφαση αυτή με στεναχώρησε ιδιαίτερα. Σίγουρα θα ήταν ευχής έργο να είχαμε υψηλής ευκρίνειας backgrounds καθώς το πέρασμα του χρόνου δείχνει τα σημάδια του αλλά ακόμα και έτσι δείχνουν όμορφα και καθόλου παράταιρα με τους "μοντέρνους" χαρακτήρες. Δεν σημαίνει βέβαια ότι δεν υπάρχουν και κάποιες παραφωνίες καθώς σε κάποια σημεία, pre-rendered έχουν γίνει και οι χαρακτήρες (ή ακόμα και μέρη αυτών) που σε αντίθεση με τους χώρους, μοιάζουν σαν ξαφνικά να εμφανίστηκε cartoon από το παρελθόν. Περισσότερο όμως "χτυπάει" η αναλογία της οθόνης που παραμένει στα 4:3. Υπάρχει δυνατότητα να "τεντώσουμε" την εικόνα στα 16:9 αλλά το αποτέλεσμα δείχνει πολύ χοντροκομμένο ενώ αν δεν αντέχουμε τις μαύρες μπάρες, μπορούμε να γεμίσουμε το χώρο με σχέδια στα μοτίβα της κεντρικής Αμερικής.

Φαίνεται πολύ εύκολα από την ανανέωση του γραφικού τομέα ότι η Double Fine ήθελε να κρατήσει το κόστος παραγωγής όσο το δυνατόν χαμηλότερο "πειράζοντας" μόνο ότι θεωρούσε απολύτως απαραίτητο. Μπορεί το ίδιο το παιχνίδι να αποτελεί άλλοθι καθώς δεν έχει γεράσει καθόλου άσχημα, από τη άλλη όμως και εμείς σαν καταναλωτές δίκαια είχαμε απαιτήσεις και κάτι περισσότερο.

"The Music Stops as if to Answer"

Η υπέροχη μουσική του Peter McConnell (που τα χεράκια του έχουν συνθέσει πολλά παιχνίδια της LucasArts) έχει επανα-ηχογραφηθεί με ζωντανή ορχήστρα και υπό την επιμέλεια του ίδιου. Δεν μπορώ να ανακαλέσω στη μνήμη μου κάποια διαφορά, το αποτέλεσμα όμως είναι, προφανώς, τέλειο. Μιλάμε για ένα από τα καλύτερα soundtrack σε videogame ανεξαρτήτως είδους. Οι φωνές των χαρακτήρων έχουν παραμείνει οι ίδιες και ποιος ο λόγος φυσικά να πειράξει κανείς τις μοναδικές ερμηνείες του Tony Plana (Calavera) και των λοιπών ηθοποιών που δάνεισαν τις φωνές τους και έχουν αφήσει το στίγμα τους στο adventure genre; Dios mios¡ es perfecto¡ Τέλος, έχουμε τη δυνατότητα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού να ακούσουμε τα σχόλια του Schafer και των λοιπών συντελεστών πάνω στο παιχνίδι. Είναι ένα πολύ ενδιαφέρον commentary όπου μαθαίνουμε πολλά πράγματα από εκείνη την εποχή χωρίς να χαλάνε την εμπειρία του παιχνιδιού. Σε δυο σημεία προς το τέλος ο Tim δεν βαστιέται και τα πετάει τα spoiler του παρόλα αυτά όμως είναι η μοναδική φορά που μπορώ να προτείνω να βάλετε το commentary από το πρώτο playthrough.

"Glottis! Are You Loco? What Got Into You? That Was a Company Car!"

Ως ένα πρώιμο σχετικά 3D παιχνίδι, το Grim Fandango είχε τα προβληματάκια του να τρέξει στα σύγχρονα συστήματα. Εδώ και αρκετό καιρό υπάρχει ένας installer που βοηθάει την κατάσταση όπως και να το κάνουμε όμως η εγκατάσταση του Grim αποτελούσε ένα μικρό βάσανο που πλέον αποτελεί παρελθόν... αφού πρώτα τρομάξαμε!

Δυστυχώς με την κυκλοφορία του παρουσιάστηκαν αρκετά bugs που δεν τιμούν την ομάδα της Double Fine. Προσωπικά πήγα να εγκαταστήσω πρώτη φορά το Grim Fandango στον υπολογιστή που χρόνια τώρα φοράει το "τίμιο σκυλί" μου, μια ATI HD4850 (που οι Θεοί να προστατεύουν τους πυκνωτές της...) και όταν τελείωσε η εισαγωγή, έμεινα κάγκελο καθώς έβλεπα το γραφείο του Manny άδειο. Μόνο αν γύριζα σε original mode μπορούσα να δω οτιδήποτε τρισδιάστατο... καταλαβαίνετε πίκρα. Τουλάχιστον οι της Double Fine επέδειξαν αντανακλαστικά και έλυσαν σχετικά γρήγορα όλα τα προβλήματα, δεν εξομάλυναν όμως το αρχικό κακό μούδιασμα που δικαιολογημένα ένιωσαν πολλοί χρήστες που μέτραγαν μέρες για να παίξουν.

Κατά τ' άλλα μου έκανε εντύπωση η απουσία autosave που πλέον όλα τα adventures προσφέρουν ενώ οι saveslots παραμένουν εκνευριστικά οκτώ, όπως σε όλα τα παιχνίδια της εταιρείας.

"I Just Locked an Open Door... Strange, Yet Symbolically Compelling."

Στο αυθεντικό παιχνίδι ο χειρισμός γινόταν είτε με το πληκτρολόγιο, είτε με το gamepad πράγμα που φυσικά έχει διατηρηθεί και εδώ. Μπορούμε να παραμετροποιήσουμε τα πλήκτρα όπως θέλουμε, όχι όμως και το gamepad το οποίο, αν και υποστηρίζεται οποιαδήποτε μάρκα, μέσα στο παιχνίδι θα δείτε αναφορές μόνο για του PS4. Προφανώς δεν μπήκαν στον κόπο ή δεν ήθελαν, ελέω αρχικής "αποκλειστικότητας" να ασχοληθούν περαιτέρω και έτσι είμαστε υποχρεωμένοι να θυμόμαστε το layout του χειριστηρίου της "αγαπητής" αυτής κονσόλας για να το αντιστοιχίσουμε στο δικό μας. Τέλος πάντων, μικρό το κακό καθώς πλέον όλα μοιάζουν μεταξύ τους.

(play it again Glottis...)

Η καινούργια προσθήκη είναι ο χειρισμός με το ποντίκι. Παλαιότερα πολλοί είχαν εκφραστεί αρνητικά με την επιλογή του Schafer να ελέγχουμε τον Calavera με πληκτρολόγιο έτσι τώρα πήραν την ιδέα που είχε ο Tobias Pfaff και την ενσωμάτωσαν στη remastered έκδοση. Και το adventure που δεν είχε user interface -ο Manny αντιλαμβάνεται τα διάφορα hotspots γυρνώντας το κεφάλι του προς την ανάλογη κατεύθυνση- ξαφνικά απέκτησε και μάλιστα SCUMM σαν και αυτό που είχαμε στο Curse of Monkey Island.

Η προσαρμογή ενός point-n-click συστήματος σε ένα adventure που δεν φτιάχτηκε με αυτό κατά νου είναι αρκετά καλή χωρίς να σημαίνει ότι δεν έχει και τα προβληματάκια της. Μάλιστα σε ένα σημείο που ο Manny κοιτάει ψηλά από το παράθυρο δεν μπορούμε να απομακρυνθούμε από την οθόνη παρά μόνο αν καταφύγουμε στο πληκτρολόγιο/gamepad. Αναγκαστικά έπρεπε το σύστημα αυτό να προσαρμοστεί στις ιδιαιτερότητες του gameplay που διαφέρει από τα κλασικά point-n-click adventures (π.χ. ο Manny πρέπει πρώτα να κρατά ένα αντικείμενο για να το δώσει) και έχει, ας πούμε, μια πιο action προσέγγιση και τα καταφέρνει καλά, δεν μπορώ να πω όμως ότι υπερτερεί σε σχέση με τους κλασικούς χειρισμούς. Θα την πω την αμαρτία μου: έπαιξα το μεγαλύτερο μέρος του παιχνιδιού με gamepad και ήταν βολικότατο αλλά, ξαναλέω, ό,τι και να διαλέξετε έχει τελικά τα υπέρ και τα κατά του. Πάντως χρησιμοποιώντας το ποντίκι θα αποκαλυφθούν σε κάποια σημεία hotspots που ξέφυγαν από τους προγραμματιστές και ο Manny δεν μπορεί να δει!

Για το τέλος η καρδιά του Grim Fandango, το gameplay, είναι εδώ ίδιο και απαράλλαχτο. Πολλοί γρίφοι, που απαιτούν φαντασία, αίσθηση χιούμορ και εφευρετικότητα. Είναι αρκούντως δύσκολοι, χωρίς υπερβολές ενώ πολλοί έχουν να κάνουν με την κίνηση στο χώρο. Το πρωτόγνωρο 3D περιβάλλον έκανε τον Schafer να σχεδιάσει γρίφους που απαιτούσαν διαφορετική προσέγγιση πέρα από τους καθιερωμένους "point-n-click" που είχαμε συνηθίσει μέχρι τότε και τα κατάφερε αρκετά καλά. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε δυο-τρία αρνητικά σημεία αλλά πραγματικά, αν σκεφτούμε τις υπερβολές που κυκλοφόρησαν στα τέλη του '90, τότε το Grim Fandango στέκεται σε πάρα πολύ καλό επίπεδο.

"Manny, when we get to the other side, will we still be together?"

Στο Grim Fandango Remaster η Double Fine έκανε τα απολύτως απαραίτητα για να ξαναφέρει το παιχνίδι στην επικαιρότητα και δεν ρίσκαρε μεγάλες αλλαγές που θα απαιτούσαν κόπο και χρήμα. Φρόντισε να κάνει μια ουσιαστική προσθήκη, προσφέροντας χειρισμό με το ποντίκι, ανανέωσε τη μουσική με ζωντανή ορχήστρα και βελτίωσε όσο λιγότερο μπορούσε τον γραφικό τομέα. Τα backgrounds μπορεί να μην είναι full HD αλλά το πνεύμα του παιχνιδιού είναι εδώ χίλια τα εκατό και το γεγονός ότι η τιμή του είναι μόλις λίγα ευρώ πάνω από αυτή που θα πουλιόταν αν κυκλοφορούσε από τα γνωστά ψηφιακά μαγαζιά, ισοσκελίζει την απουσία. Αγκάθι στην όλη ιστορία ήταν τα αρχικά προβλήματα και κάποιες λεπτομέρειες εντός του παιχνιδιού που σίγουρα απαιτούσαν περισσότερο προσοχή. Το Grim Fandango είναι πλέον πίσω και διαθέσιμο σε όλους. Όσοι φίλοι του είδατε τη βαθμολογία και λοξοκοιτάξατε, μη μου ανησυχείτε, είναι μόνο για το remaster σαν αξία (που τη "σπρώχνει" και το παιχνίδι το ίδιο) η οποία θα ήταν και χαμηλότερη αν δεν είχαν διορθωθεί μέχρι τώρα αρκετά από τα προβλήματα... κατά τα άλλα, κάποια πράγματα έχουν πλέον κριθεί.