Day of the Tentacle Remastered

Ταξίδι στο χρόνο

Εισαγωγή

Πριν ξεκινήσω την κριτική παρουσίαση για την καινούργια ρετουσαρισμένη έκδοση του Day of The Tentacle, πρέπει να προβώ σε μια εξομολόγηση. Για κάποιο λόγο, αν και από μικρός υπήρξα αντβεντσουρομανής, είχα καταφέρει να μην παίξω ποτέ το πρωτότυπο (άλλη μια παράλειψη ανάμεσα σε πολλές πολλές άλλες), κι ας ήταν sequel του εξίσου εμβληματικού Maniac Mansion. Θα πείτε απαράδεκτος και ενδεχομένως θα έχετε δίκιο, σκεφθείτε όμως το εξής. Χάρη σε αυτήν την παράλειψη είχα την ευκαιρία να απολαύσω ένα κλασικό παιχνίδι του 1993 σα να κυκλοφόρησε πρώτη φορά το 2016, οπότε το προσέγγισα χωρίς τα ρόδινα γυαλιά των πολύ νεανικών αναμνήσεων. Η εντύπωση που αποκόμισα παρουσιάζει ίσως κάποιο ενδιαφέρον.

Παρένθεση

Θα μου επιτρέψετε μια ακόμα παρέκβαση πριν μπω στο κυρίως θέμα. Γιατί κάπου εδώ προκύπτει το ερώτημα. Πως να αξιολογήσεις τη ρετουσαρισμένη κυκλοφορία ενός κλασικού παιχνιδιού; Να αναφερθείς μόνο στην ποιότητα του εκμοντερνισμού και της αποκατάστασής του, μια και η αξία του αρχικού παιχνιδιού είναι γνωστή και αναμφισβήτητη; Ή μήπως να επιχειρήσεις μια πιο ολιστική προσέγγιση, μια νέα κριτική αποτίμηση στο σύνολό του; Και αν επιλέξεις τη δεύτερη προσέγγιση, πως προχωράς σε αυτή την αποτίμηση; Αντιμετωπίζεις το παιχνίδι ως προϊόν της εποχής του ή αγνοείς τις εξωτερικές συνθήκες της αρχικής δημιουργίας του; Είναι άραγε δόκιμο να συνυπολογίσεις στην κριτική σου άποψη στοιχεία όπως το πόσο καλά στέκεται σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο αλλά και τα ενδεχόμενα πισωγυρίσματα που έχουν επέλθει στο μεταξύ στα χαρακτηριστικά του είδους; Στη σύγχρονη εποχή των reimaginings και των remasters δεν έχει δοθεί οριστική απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα. Ούτε και νομίζω πως υπάρχει μία και μόνη σωστή απάντηση που να καλύπτει όλα τα παιχνίδια.

Το αναπόφευκτο ερώτημα

Καταρχήν ας ξεκαθαρίσουμε ένα πράγμα που δε σηκώνει αντιρρήσεις. Το DOTT Remastered είναι αυτό ακριβώς που λέει ο τίτλος του. Ένα remaster του αρχικού παιχνιδιού με βελτιωμένα γραφικά, ήχο και interface, χωρίς καμία μα καμία αλλαγή στον πυρήνα του gameplay του. Πόσο καλό ρετουσάρισμα είναι λοιπόν;

Η απάντηση:

1. Γραφικά

Η απάντηση έρχεται εύκολα και χωρίς κανένα ενδοιασμό. Η δυνατότητα να επαναφέρεις το παιχνίδι στην αρχική του μορφή με το πάτημα ενός μόνο κουμπιού ανά πάσα στιγμή (F1) δεν επιτρέπει αμφιβολίες. Η δουλειά της Double Fine στον τομέα αυτό είναι υποδειγματική και άψογη. Όσον αφορά τα γραφικά η καλλιτεχνική ομάδα της εταιρίας ανασηκώνει το βέλο των pixel και αποκαλύπτει τη φρεσκάδα και την ομορφιά της αρχικής σχεδιαστικής σύλληψης και καλλιτεχνικής διεύθυνσης. Στο μακρινό 1993 οι εμπνευσμένοι δημιουργοί της Lucasarts οραματίστηκαν έναν πολύχρωμο καρτουνίστικο κόσμο, τον οποίο περισσότερο μαντεύαμε παρά βλέπαμε μέσα από τα pixel. Οι τοποθεσίες ξεδιπλώνονται σε όλο τους το κωμικό μεγαλείο στην ανάλυση της οθόνης μας και οι ήρωες της ιστορίας αποκτούν την εκφραστικότητα που μόλις και διαφαινόταν στον αρχικό κατακερματισμένο τους σχεδιασμό.

(Καλωσήρθατε στο Remastered Day of the Tentacle)

2. Ήχος

Ανάλογο ρετουσάρισμα έχει γίνει και στον ήχο, με επανηχογράφηση των κεφάτων μουσικών θεμάτων του παιχνιδιού και τις εξαιρετικής ποιότητας ομιλίες των πρωταγωνιστών να ακούγονται πιο καθαρές από ποτέ.

3. Χειρισμός

Εξίσου εντυπωσιακός είναι ο επανασχεδιασμός του interface. Αντί για το verb interface στο κάτω μέρος της οθόνης, ο χειρισμός γίνεται με μια παραλλαγή του verb-coin της Lucasarts.  Οδηγούμε το κέρσορά μας στο εκάστοτε interactive spot και βλέπουμε το όνομά του. Πατάμε δεξί κλικ και εμφανίζεται ένα δαχτυλίδι με πολλαπλές επιλογές υπό τη μορφή εύκολα αναγνωρίσιμων εικονιδίων που ποικίλουν ανάλογα με το συγκεκριμένο spot (πχ εικονίδια που αντιστοιχούν σε talk, use, push, pull, κλπ). Η κίνηση του χαρακτήρα μας γίνεται κλασικά με το αριστερό κλικ. Όλα απλά και εύχρηστα.

Νοσταλγείτε τον παλιό κλασικό χειρισμό με το verb interface; Κανένα πρόβλημα. Από τα options μπορείτε να τον ενεργοποιήσετε. Ειδικά σε αυτόν τον τομέα τα options μας επιτρέπουν να παραμετροποιήσουμε το παιχνίδι μας όπως επιθυμούμε. Ανά πάσα στιγμή μπορούμε να αλλάξουμε ανάμεσα στα remastered και τα κλασικά γραφικά, ήχο  και interface το καθένα μόνο του ή όλα μαζί ή σε όποιον άλλο συνδυασμό επιθυμούμε. Με το shift βλέπουμε τα hotspots και το esc μας οδηγεί στην οθόνη με τις επιλογές, τα save και load.

4. Γρίφοι

Κάπως έτσι φτάνουμε στο νευραλγικό ερώτημα: Πως στέκονται σήμερα οι γρίφοι του παιχνιδιού; Στον τομέα αυτό δεν έχει γίνει καμιά αλλαγή στη remastered εκδοχή. Ούτε και χρειαζόταν άλλωστε. Το gameplay σήμερα φαντάζει ακόμα πιο φρέσκο κι από την εποχή του. Το DOTT μας προσφέρει έξυπνους και ευφάνταστους inventory based γρίφους που προέρχονται από την καλύτερη εποχή της Lucasarts. Ως επί το πλείστον είναι εξαιρετικά λογικοί μέσα στη γενικότερη «ενισχυμένη» λογική του παιχνιδιού, με πολύ λίγους από αυτούς να καταφεύγουν στην επάρατη moon logic των adventure εκείνης της εποχής. Μη φοβάστε, δεν πρόκειται να έρθετε αντιμέτωποι με γρίφους όπως το περίφημο τυράκι στο King’s Quest 5.  

("Ιερόσυλες" συναντήσεις με ιστορικά πρόσωπα: Ο Hoagie και ο George Washington)

Αντιθέτως θα έλεγα πως σε μεγάλο βαθμό το DOTT παραδίδει μαθήματα σχεδιασμού γρίφων σε πολλά διεκπεραιωτικά σύγχρονα παιχνίδια adventure. Η πλοκή στηρίζεται σε πολύ μεγάλο ποσοστό στο στοιχείο του ταξιδιού στο χρόνο και πολύ γρήγορα θα βρεθείτε να χειρίζεστε τρεις διαφορετικούς χαρακτήρες που βρίσκονται παγιδευμένοι σε τρεις διαφορετικές εποχές. Αν αλλάξετε κάτι στο παρελθόν αυτό θα επηρεάσει το μέλλον, γεγονός που δημιουργεί εξαιρετικά διασκεδαστικούς συνδυαστικούς γρίφους. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Αν βρείτε τρόπο να ξεφορτωθείτε ένα δέντρο στο παρελθόν, αυτό θα πάψει να υπάρχει και στο μέλλον.

Προσθέστε στα παραπάνω το γεγονός πως οι χαρακτήρες μπορούν να ανταλλάσσουν αντικείμενα μέσα από μια δυσλειτουργική χρονομηχανή που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους και καταλαβαίνετε πως έχουμε να κάνουμε με γρίφους συνθετότητας που ούτε καν ονειρεύονται τα περισσότερα σύγχρονα παιχνίδια, τα οποία συχνά αρκούνται σε γρίφους επιπέδου «άνοιξε την πόρτα με το κλειδί». Είναι κρίμα να υπάρχει ένα τέτοιο πισωγύρισμα στον σχεδιασμό των σύγχρονων παιχνιδιών, αλλά αυτό είναι θέμα για άλλη συζήτηση.

Εδώ πάντως αξίζει να γίνει μια μικρή επισήμανση που καθόλου δεν επηρεάζει τη συνολική αξία του παιχνιδιού. Γίνεται πολύς λόγος στις μέρες μας για το πόσο σύντομα έχουν γίνει τα καινούργια adventure σε σχέση με τα έπη που παίζαμε στην παιδική μας ηλικία. Λοιπόν φαίνεται πως εν μέρει τουλάχιστον αυτή η αίσθηση έχει να κάνει περισσότερο με τα ροζ γυαλιά της νοσταλγίας και τη διαφορετική αίσθηση του χρόνου που είχαμε μικροί. Χωρίς να ανατρέξω ουδέποτε σε walkthrough ολοκλήρωσα το DOTT σε 9 ώρες. Λάβετε υπόψη και ένα δυο σημεία που κόλλησα για λίγη ώρα και καταλαβαίνετε πως η επική παικτική διάρκεια που αποδίδουμε συχνά στα παλιά παιχνίδια δεν ανταποκρίνεται πάντα στην πραγματικότητα. Θα επαναλάβω ωστόσο πως αναφέρω τα παραπάνω απλώς ως επισήμανση και με κανένα τρόπο δε χρεώνω την εννιάωρη διάρκεια ως ελάττωμα του DOTT. Στη τελική είναι 9 ώρες γεμάτες απολαυστικούς γρίφους και ξεκαρδιστικό χιούμορ που κυλάνε σα νεράκι. Δεν έχει ανάγκη το παιχνίδι να κρατήσει περισσότερο.

5. Ιστορία

Μέχρι στιγμής το DOTT παίρνει άριστα σε όλους τους τομείς και πραγματικά ακόμα και σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς και σύγκρισης. Τι συμβαίνει όμως όσον αφορά το σενάριο και το στήσιμο της ιστορίας του; Δυστυχώς εκεί προδίδονται τα χρονάκια του. Ένα ραδιενεργό νοήμον πλοκάμι που θέλει να κυριεύσει τον κόσμο, τρεις αντιήρωες που ταξιδεύουν στο παρελθόν για να το σταματήσουν, αλλά τα κάνουν μαντάρα και βρίσκονται παγιδευμένοι σε λάθος εποχές και με τη χρονομηχανή χαλασμένη. Θα καταφέρουν να σώσουν την ανθρωπότητα από την επέλαση των πλοκαμιών;

Οπωσδήποτε υπάρχουν όλα τα συστατικά για να δέσει η συνταγή και να απολαύσουμε μια εξαιρετική sci-fi σάτιρα, αλλά οι δημιουργοί εκείνης της εποχής (οι αναμφισβήτητα πολυτάλαντοι Dave Grossman και Tim Schafer) δεν είχαν βάλει τόσο ψηλά τον πήχη στο μακρινό 1993. Δικαιολογημένα ίσως. Αναλογιστείτε την πλήρη έλλειψη αφηγηματικής αρτιότητας στα παιχνίδια εκείνης της εποχής και θα καταλάβετε πως μπροστά στα περισσότερα από αυτά το DOTT φαντάζει σχεδόν έπος.

Ωστόσο αυτό δεν αλλάζει το γεγονός πως οι δημιουργοί του αρκέστηκαν στην παρουσίαση τριών διασκεδαστικών μα αρκετά σχηματικών nerd αντιηρώων χωρίς καμία χαρακτηρολογική εξέλιξη με την πρόοδο της ιστορίας και το στήσιμο μιας εντελώς προσχηματικής πλοκής που είναι μεν γεμάτη χιουμοριστικά και απολαυστικά στιγμιότυπα, αλλά ούτε ορίζει έναν συνεπές σύμπαν ούτε εξυπηρετεί σε τελική ανάλυση κάτι άλλο πέρα από το χτίσιμο των απολαυστικών γρίφων. Για την εποχή που κυκλοφόρησε το DOTT τα παραπάνω έφταναν και περίσσευαν. Σήμερα όμως έχουμε καλομάθει. Θέλουμε άρτιους χαρακτήρες και μια αφήγηση που να στέκεται ως ανεξάρτητη ιστορία και όχι μόνο ως πρόφαση για την επίλυση γρίφων όσο διασκεδαστικοί κι αν είναι αυτοί.

Και κάπως έτσι όσο βάθος και ευρηματικότητα ξεχειλίζει ο σχεδιασμός των γρίφων στο DOTT τόσο κούφια και αναίτια φαντάζει η ιστορία που μας αφηγείται. Κάνετε την σύγκριση με το μαγευτικό σύμπαν και τους σαφώς πιο άρτιους χαρακτήρες του Grim Fandango και πάλι διά χειρός Tim Schafer μερικά χρόνια αργότερα και θα καταλάβετε τί εννοώ.

(Το μέλλον ανήκει στα πλοκάμια)

Εν κατακλείδι

Ποιο είναι λοιπόν το συμπέρασμα; Καθαρά ως remaster ενός παλιότερου παιχνιδιού το DOTT Remastered είναι απλώς αψεγάδιαστο. Ως παιχνίδι του 1993 που ακόμα και σήμερα παραμένει στον τομέα του σχεδιασμού των γρίφων καινοτόμο αξίζει δικαιωματικά το 5 με τόνο. Αν όχι αυτό, τότε ποιο; Αν όμως είχε κυκλοφορήσει σήμερα, αν δηλαδή ήταν ένα τελείως καινούργιο παιχνίδι που κυκλοφορούσε σήμερα ακριβώς με τη μορφή που έχει, η αδύναμη αφήγηση, η στοιχειώδης πλοκή και οι σχηματικοί χαρακτήρες θα το έριχναν στα 4 αστέρια.

Είναι όμως δίκαιη μια τέτοια βαθμολόγηση για ένα παιχνίδι αλλοτινής εποχής; Δεν υπάρχει εύκολη απάντηση. Βγάζω λοιπόν το μέσο όρο και αποδίδω, λίγο αυθαίρετα είναι αλήθεια, 4,5 αστεράκια. Στο κάτω κάτω είναι ένα παιχνίδι που δεν πρέπει να παραλείψει οποιοσδήποτε θέλει να λέγεται fan των adventure games. Ειδικά τώρα που μας προσφέρεται σε μια ολόφρεσκια και ανεπίληπτα ρετουσαρισμένη εκδοχή.

Κοινώς όσοι δεν το έχετε παίξει, σπεύσατε. Μη διστάζετε στο άκουσμα «παιχνίδι του 1993» και μην κάνετε το λάθος να το χάσετε. Ακόμα και σήμερα το DOTT Remastered παραμένει φρέσκο σα να κυκλοφόρησε αύριο.