Funding campaigns και ιστορίες για αγρίους

Αφορμή για το άρθρο στάθηκε μια πρόσφατη εμπειρία μου με τη συμμετοχή μου σε μια funding campaign ενός Adventure game, σε συνδυασμό με κάποιους προβληματισμούς που έχω γενικότερα για το εν λόγω ζήτημα.

Όπως όλοι μας, εντυπωσιάστηκα κάποτε από τα 3+ εκατομμύρια δολάρια που συγκεντρώθηκαν για το Broken Age. Έκτοτε, παρακολουθώ με ενδιαφέρον τα διάφορα παρόμοια campaigns, έχοντας εστιάσει για λόγους προσωπικού γούστου σ' αυτά των Broken Age, Quest for Infamy, Asylum, Mage's Initiation, Hero-U, Kelvin and the Infamous Machine, Jason the Greek, Loki's Exile, Dog Mendonca, Bolt Riley... και ενός ακόμη που, προς το παρόν, δε θέλω να αναφέρω (θα αντιληφθείτε γιατί, στη συνέχεια). Έχω συνεισφέρει σε όλα τα προαναφερθέντα (λιγότερα ή περισσότερα χρήματα) με εξαίρεση τα Hero-U και Mage's Initiation.

(Το τέλος της funding campaign του "Broken Age"  και η αρχή πολλών άλλων που ακολούθησαν...)

Ας θυμηθούμε τις ημερομηνίες που οι δημιουργοί τους υπολόγισαν πως θα δώσουν τα παιχνίδια στους backers (date of estimated delivery):

• Broken Age: Oκτώβριος 2012
• Quest for Infamy: Δεκεμβριος 2012
• Quest for Infamy hintbook: Ιούλιος 2014
• Asylum: Δεκέμβριος 2013
• Mage's Initiation: Φεβρουάριος 2014
• Hero-U: Oκτώβριος 2013
• Jason the Greek: Ιούλιος 2014
• Loki's Exile: Νοέμβριος 2014
• Kelvin and the Infamous Machine: Σεπτέμβριος 2015
• Dog Mendonca: Μάιος 2015
• Bolt Riley: Απρίλιος 2016

Με κόκκινο bold φαίνονται αυτά που "έπρεπε" να είχαν κυκλοφορήσει ήδη. Με κίτρινο bold φαίνονται αυτά που κυκλοφόρησαν με καθυστέρηση. Τα υπόλοιπα αναμένονται. Από τα προαναφερθέντα, το μοναδικό που έχω στα χέρια μου είναι το 1ο μέρος του Broken Age (Η Βeta έκδοση κυκλοφόρησε για τους backers με μια μέρα καθυστέρηση), καθώς και το Quest for Infamy (κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 2014). Για κάθε ένα εκ των "καθυστερημένων" projects, οι δημιουργοί τους δίνουν μια εξήγηση. Πάντα υπάρχει μια εξήγηση, εξάλλου. Επίσης, δίνουν και νέα, εκτιμώμενη ημερομηνία κυκλοφορίας την οποία δε ξέρω αν έχει νόημα να αναφέρω.

Από τα αυτά 11 παιχνίδια, ας αφήσουμε τα τρία τελευταία – που αναμένονται μελλοντικά ούτως ή άλλως – στην άκρη. Για τα υπόλοιπα… επαναλαμβανόμενη σύμπτωση δε ξέρω αν είναι σύμπτωση. Μου κακοφαίνεται πάρα πολύ, να έχω προπληρώσει για κάτι και να μη το έχω παραλάβει ένα, ενάμιση, δύο χρόνια μετά. Δικαιολογίες θα υπάρχουν πάντα και ενδεχομένως κάποιες να ευσταθούν.

("Asylum", ένα από τα πλέον αναμενόμενα adventures που χρηματοδοτήθηκαν μέσω του Kickstarter)

Όταν όμως, ενώ περιμένω ένα προϊόν για το οποίο – επαναλαμβάνω και ας γίνομαι κουραστικός – έχω προπληρώσει, "τρελαίνομαι" όταν π.χ. η εν λόγω εταιρεία ασχολείται / προωθεί την κυκλοφορία άλλων, νέων δημιουργιών της (με σκοπό, υποθέτω, την εξασφάλιση επιπλέον κεφαλαίων). Στο μυαλό μου έρχεται το Grim Fandango Remastered, ή το Charles Dexter Ward.

Σημειώστε, μάλιστα, πως ήμουν backer στο τελευταίο (για κάποιο λόγο έχω συμπαθήσει τον Cordes και του έχω εμπιστοσύνη, αν ήταν ο οποιοσδήποτε άλλος ούτε καν θα έδινα σημασία στο "C.D.W.", αλλά και πάλι ενοχλήθηκα). Καλά, για το “G.F. Remastered”, τι να πεις... Η Double Fine πήρε 3.5 εκατομμύρια και , 2.5 χρόνια αργότερα, το Broken Age παραμένει ημιτελές! Όσο μάλιστα, ενώ το περιμένω, βλέπω τον Schaffer να πανηγυρίζει για την κυκλοφορία του “G.F.Remastered” νιώθω ως ένα βαθμό ότι με "τρολλάρει".

Ίσως να φταίει το γεγονός ότι είναι ο χαρακτήρας μου τέτοιος: όταν έχω υποσχεθεί κάτι σε κάποιον, δε μπορώ να μη φέρω εις πέρας την υπόσχεσή μου. Πόσο μάλλον όταν έχω λάβει χρήματα προκειμένου να εκπληρώσω την υπόσχεση αυτή – και, εν προκειμένω, ως "υπόσχεση" βλέπε το "Θα σου παραδώσω το …ταδε… παιχνίδι στις …ταδε… του μήνα". Τώρα, θα μου πείτε, εδώ μιλάμε για υποσχέσεις "μεγαλύτερου βεληνεκούς" σε σχέση με μια υπόσχεση επί προσωπικού – και, κατά συνέπεια, η δυσκολία της εκπλήρωσής της είναι σαφώς μεγαλύτερη…; Ίσως και να έχετε δίκιο – όμως όταν εμπλέκεται και η χρηματική προκαταβολή για την "εκπλήρωση της υπόσχεσης" τότε η ευθύνη του υπόχρεου θεωρώ πως αυξάνεται. Σκεφτείτε, λοιπόν, να είστε στο ίδιο έργο θεατές και μια, και δυο, και τρεις και… και οκτώ φορές.

(“Hero-U”, το νέο "παιδί" των εμπνευστών της σειράς Quest For Glory)

Να ξεκαθαρίσω κάτι. Ποτέ δεν υπήρξα δημιουργός παιχνιδιού, έστω και freeware. Ποτέ δεν έχω μπει στη διαδικασία ενός Kickstart campaign ή του όλου project της δημιοργίας μιας εμπορικής κυκλοφορίας. Επομένως φυσικά και δεν ξέρω τι γίνεται στο "παρασκήνιο". Ζητήματα οικονομικά ή προσωπικά μπορούν πάντα να αποτελέσουν εμπόδια για την προγραμματισμένη κυκλοφορία ενός παιχνιδιού. Και πάλι, όμως… Όταν μπαίνεις στη διαδικασία ενός funding campaign, ταπεινή μου άποψη είναι πως ΟΦΕΙΛΕΙΣ να λάβεις τέτοιους παράγοντες στα υπόψη σου. Για δείτε την τελευταία παράγραφο ΚΑΘΕ kickstart campaign… Έχει τίτλο "Risks and challenges" . Δε νομίζω, στα projects που συνεισέφερα, να έγραφε "Κοίτα, παίζει και να σου δώσω το παιχνίδι δύο χρόνια αργότερα, δε πιστεύω να σε πειράζει;"

Όταν πρωτοείδα την εκτιμώμενη ημερομηνία κυκλοφορίας του Bolt Riley, τρόμαξα… 2016?! Πλέον, το προτιμώ (εφόσον φυσικά το παιχνίδι όντως κυκλοφορήσει τότε), από το να πάρω το παιχνίδι με 2 χρόνια καθυστέρηση. Δεν ξέρω αν ακούγομαι πολύ απόλυτος. Προσωπικά όμως, ως εργαζόμενος, κάνω πάντα ό,τι είναι δυνατόν προκειμένου να ανταποκρίνομαι στις προθεσμίες μου, ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι θα παραμείνω άϋπνος, θα στερηθώ ελεύθερο χρόνο, θα ζητήσω δανεικά, οτιδήποτε. Και, όντας πλέον – ως πελάτης / "backer" - από την άλλη μεριά, θέλω να με σέβονται.

(τo funding campaign της συνέχειας του θρυλικού “Inherit the earth” δεν έπεισε όσο άλλα)

Οι προαναφερθείσες σκέψεις μου εμπλουτίστηκαν πρόσφατα με την ακόλουθη εμπειρία μου: το περασμένο καλοκαίρι αποφάσισα να συνεισφέρω σε ένα project ενός adventure game, καταβάλλοντας το ελάχιστο δυνατό ποσό ( $9 )για την DRM-Free έκδοσή του, όταν κυκλοφορήσει. Το παιχνίδι χρηματοδοτήθηκε επαρκώς ώστε να κυκλοφορήσει, κάτι που έγινε τελικά με 5 μήνες καθυστέρηση (και πάλι καλά, να λέμε…).

Πάμε στο ζουμί: Δυο μήνες πριν την οριστική του κυκλοφορία και, μια που είχα την οικονομική δυνατότητα, αποφάσισα να ρωτήσω τους δημιουργούς αν μπορούσα να αυξήσω τη συνδρομή μου (κατά $66) ώστε να πάρω την boxed έκδοση του κουτιού. Εκπρόσωπος της εταιρείας μου απάντησε θετικά, λέγοντάς μου πως "έχουν περισσέψει κάποια κουτιά, επομένως μπορούμε να σας εξυπηρετήσουμε". Η εν λόγω έκδοση του κουτιού περιλαμβάνει, εκτός του ίδιου του κουτιού, μια κονκάρδα, μια καρτ-ποστάλ και ένα “Thanks” σε μια σχετική λίστα στο παιχνίδι.

(Σημ.: Αν θεωρείτε πως τα χρήματα είναι πολλά, σημειώστε πως οι τιμές των boxed games σε τέτοια campaigns κυμαίνονται σε τέτοια επίπεδα. Αφενός μεν υποθέτω πως η ποσότητα που παραγγέλνουν οι δημιουργοί είναι μικρή – τηρουμένων των αναλογιών – και γιαυτό το κόστος παραγωγής είναι αυξημένο. Κατά δεύτερον, τα εν λόγω κουτιά δεν διατίθενται προς πώληση ΜΕΤΑ τη λήξη της campaign , επομένως αποκτούν συλλεκτική αξία – και στα μάτια ενός συλλέκτη, το γεγονός αυτό δικαιολογεί την αυξημένη τιμή της boxed version).

(615 άνθρωποι κατέβαλλαν ήδη το ποσό των $150 προκειμένου
να παραλάβουν την boxed έκδοση του "Thimbleweed Park")

Το παιχνίδι κυκλοφόρησε κανονικά και διατίθεται από την ιστοσελίδα της εταιρείας για download… αλλά και σε retail (το κουτί του, δηλαδή) μορφή. Ακόμα δεν έχω πάρει το κουτί στα χέρια μου, είδα όμως φωτογραφία του στο internet από έναν άλλο backer. Γιαυτό και διατυπώνω τα παρακάτω με μια – σχετική αλλά μικρή – επιφύλαξη:

Το κουτί που διατίθεται προς πώληση μέσω του site, σήμερα, ΔΕΝ περιλαμβάνει την κονκάρδα και την καρτ-ποστάλ. Κατά τα άλλα, είναι ΙΔΙΟ ΚΑΙ ΑΠΑΡΑΛΛΑΚΤΟ με το κουτί που θα πάρω εγώ στα χέρια μου σε λίγες μέρες και για το οποίο έδωσα, συνολικά, $75. Αν κάποιος εξ υμών αποφασίσει να αγοράσει το κουτί του παιχνιδιού, σήμερα, από το site της εταιρείας θα χρειαστεί να καταβάλλει…. $12 (ναι, δώδεκα, καλά διαβάζετε) συν $9 για τα έξοδα αποστολής.

Υποθέτω πως οι δημιουργοί παρήγγειλαν παραπάνω κουτιά για να έχουν μικρότερο κόστος παραγωγής ανά τεμάχιο – και πλέον τα πουλάνε στο ¼ της τιμής τους ώστε να τα "διώξουν". Ίσως να υπάρχει και άλλη εξήγηση, δε ξέρω. Το αποτέλεσμα όμως είναι πως και πάλι νιώθω αυτό το περίεργο συναίσθημα… ότι κάποιος με "τρολλάρει".

Αναλογιστείτε όχι μόνο πως είμαι backer – αλλά πως αποφάσισα να ΑΥΞΗΣΩ την συνεισφορά μου για να εξασφαλίσω το κουτί του παιχνιδιού μόλις 50 ΜΕΡΕΣ πριν κυκλοφορήσει το παιχνίδι. Τι σημαίνει αυτό, στα δικά μου μάτια; Είμαι σχεδόν βέβαιος πως οι δημιουργοί γνώριζαν πως θα διαθέσουν τα επιπλέον κουτιά σε πολύ χαμηλό κόστος, όταν τους έθεσα την επιθυμία μου να το προμηθευτώ. Παρολαυτά, με χρέωσαν το ποσό που χρεώθηκαν οι backers. Τώρα, βέβαια, αν μου λέγανε "Φυσικά υπάρχει το κουτί – αλλά δε θα σου κοστίσει $75! Θα σου κοστίσει $12, αφού σε 50 μέρες που θα κυκλοφορήσει το παιχνίδι, τόσο θα το πουλάμε!" θα ήταν σαν να κορόιδευαν τους υπόλοιπους 50 - 100 αντίστοιχους backers του παιχνιδιού (που πλήρωσαν τα $75 πριν 6 μήνες) στα μούτρα τους. Επομένως, επέλεξαν να με "ρίξουν" και μένα μέσα σ’ αυτούς.

(δείγμα του εξαιρετικού "A Tale of Two Kingdoms" που μας προσέφερε ανιδιοτελώς η Crystal Shard)

Αποφάσισα να τους στείλω ένα mail και να τους εκφράσω, ευγενικότατα και διακριτικά, την δυσαρέσκειά μου. Τους έγραψα, μεταξύ άλλων, το αυτονόητο – πως με τέτοια συμπεριφορά, σε επόμενο τυχόν campaign τους δεν υπάρχει λόγος να πληρώσω για την boxed έκδοση του κουτιού! Απάντηση ακόμα δεν πήρα. 

Για να μη σας ταλαιπωρώ άλλο με τη γκρίνια μου, σταματάω εδώ. Συμπερασματικά, απλώς, θα ήθελα να εκφράσω τις αμφιβολίες μου ως προς το κατά πόσο, τελικά, οι funding campaigns ωφέλησαν ή όχι το αγαπημένο μας είδος παιχνιδιών. Μπορεί να έδωσαν ένα κίνητρο σε κάποιους να προχωρήσουν στη δημιουργία ενός παιχνιδιού, όμως η ανικανότητα των περισσοτέρων εξ αυτών να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις που – προσέξτε – οι ίδιοι "γέννησαν" στο αγοραστικό κοινό θεωρώ πως (σταδιακά) θα αποθαρρύνει το τελευταίο από το να συνεχίσει να εμπιστεύεται "τυφλά" παρόμοια εγχειρήματα. (σημ.: Αμφιταλαντεύτηκα για το αν θα έπρεπε να συμπεριλάβω το "...σταδιακά θα..." μέσα σε παρένθεση, μια που η περίπτωση του Broken Age δε φάνηκε να εμποδίζει το Thimbleweed Park να χρηματοδοτείται "στο ρελαντί")

Θα χαρώ να διαβάσω τις δικές σας απόψεις ή εμπειρίες πάνω στο θέμα.

Κλείνοντας, δε μπορώ να μην αναφερθώ – έστω και με μια κουβέντα – σε δημιουργίες ισάξιες ή και καλύτερες εμπορικών κυκλοφοριών οι οποίες διατίθενται ΔΩΡΕΑΝ στους gamers. Αναφέρομαι στην Crystal Shard και στα διαμάντια της A Tale of Two Kingdoms και Heroine’s Quest. Είμαι σίγουρος πως υπάρχουν δεκάδες παρόμοια freeware adventures – απλώς δεν έχω το χρόνο να τα ψάξω. Ειδικά τα δύο προαναφερθέντα όμως είναι πολύ καλύτερα (και μεγαλύτερα) από άλλα για τα οποία οι δημιουργοί τους ζήτησαν προκαταβολικά χρήματα και τα παρέδωσαν (ή τα … "ψήνουν" ακόμα) με μήνες καθυστέρησης – και αναμφίβολα αξίζουν παρουσίασης σε ξεχωριστό άρθρο…