SOMA

"If we could rebuild even a small part of ourselves, why wouldn't we do that?"

Τι μας κάνει ανθρώπους; Αρκεί το μυαλό μας με τις αναμνήσεις, τον τρόπο σκέψης και τα συναισθήματά μας για να θεωρηθούμε «άνθρωποι»; Τι είναι αυτό που συνδέει το μυαλό με το σώμα μας; Πόσο απαραίτητο είναι για να είμαστε άνθρωποι; Πόσο από το σώμα μας χρειαζόμαστε για να παραμείνουμε άνθρωποι; Η Frictional Games παρουσιάζει μια εξαιρετική ιστορία επιστημονικής φαντασίας, δίχως ανδροειδή και ανθρώπινους κλώνους. Καταπιάνεται με γνωστά υπαρξιακά ερωτήματα, αλλά με φρέσκια ματιά και πρωτότυπες ιδέες σε ένα παιχνίδι που θα θυμόμαστε για καιρό.

Σενάριο

Ξυπνάμε σε έναν υποβρύχιο, εγκαταλελειμμένο σταθμό του ερευνητικού προγράμματος PATHOS-II. Η τελευταία μας ανάμνηση ήταν στον Καναδά, την πατρίδα μας. Πώς και πότε βρεθήκαμε στον έρημο αυτό σταθμό, τι είναι αυτό το PATHOS, πού βρίσκονται οι υπάλληλοι και οι επιστήμονες του σταθμού, αλλά κι εμείς τι σχέση έχουμε με όλα αυτά είναι οι ερωτήσεις που δημιουργούνται ευθύς αμέσως και μας ωθούν να εξερευνήσουμε το χώρο, ελπίζοντας να βρούμε απαντήσεις.

Αντί για απαντήσεις, όμως, βρίσκουμε ρομπότ που μιλούν σαν άνθρωποι, σκέφτονται σαν άνθρωποι, νομίζουν πως είναι άνθρωποι. Μα δεν είναι ανθρωπόμορφα ρομπότ ή ανδροειδή· είναι μηχανές -χοντροκομμένες, μεταλλικές, σκουριασμένες και σπασμένες μηχανές που δεν έχουν τίποτε ανθρώπινο επάνω τους. Εκτός ίσως από τις κάμερες που κινούνται σαν μάτια και δίνουν μια υποψία ζωής στο μηχάνημα που περιπλέκει ακόμη περισσότερο τα συναισθήματά μας απέναντι τους. Μας συναρπάζει αυτό που αντικρίζουμε; Ή μας θλίβει; Οφείλουμε να τους βοηθήσουμε, ή πρέπει να τα βγάλουμε από την πρίζα;

(ό,τι κι αν συμβεί, η ζωή πρέπει να διατηρηθεί)

Βρίσκουμε, επίσης, μια πηχτή μαύρη ουσία που φαίνεται να προσπαθεί να καταλάβει το σταθμό, ξεπροβάλλει συχνά-πυκνά από γωνιές και οροφές και καταπίνει μηχανήματα και αντικείμενα, τα τυλίγει στο σκοτάδι. Βρίσκουμε χοντρά καλώδια που τυλίγουν την ανθρώπινη σάρκα και μπήγονται μέσα της διεκδικώντας κάθε στάλα ζωής. Βλέπουμε να ξεπροβάλλουν στην κορυφή της μάζας φωτεινές μικρογραφίες από πλάσματα που θυμίζουν sarlacci χωρίς δόντια και περιμένουν κάποιον τολμηρό να τις αγγίξει. Είναι φίλοι ή εχθροί; Δείχνουν τόσο δυσοίωνα, αλλά νοιώθουμε καλύτερα αγγίζοντάς τα. Πρέπει να τα αγγίζουμε, ή προκαλούμε κάτι μη αναστρέψιμα κακό; Πρέπει να σώζουμε τους ανθρώπους και τα μηχανήματα που έχει καταπιεί η ουσία, ή μήπως είναι προτιμότερο να τους αφήσουμε εκεί ακινητοποιημένους και υπό τον έλεγχό της;

Τα διλήμματα ξεκινούν από την πρώτη στιγμή εδώ, στα βάθη του ωκεανού. Και οι απαντήσεις που αναζητάμε ίσως τελικά μας οδηγήσουν στα πέρατα του σύμπαντος, αλλά μέχρι τότε λειτουργούν καταλυτικά και μας παρασύρουν να προχωρήσουμε, να ξεμπλέξουμε το κουβάρι της ιστορίας για να φτάσουμε στην άκρη του νήματος, κι όταν φτάσουμε εκεί, να σοκαριστούμε συνειδητοποιώντας τη σημασία όσων προηγήθηκαν, όσων προκαλέσαμε. Κι αυτό επειδή, όπως σε κάθε πραγματικά καλογραμμένη ιστορία, πρέπει να φτάσουμε λίγο πριν το τέλος για να καταλάβουμε πραγματικά τι συμβαίνει, έχοντας πρώτα περάσει ώρες ολόκληρες ενώνοντας τα κομματάκια του παζλ της ιστορίας που βρίσκουμε διάσπαρτα μέσα από σύντομες και αποσπασματικές αφηγήσεις, καταγραφές, εικόνες και αναμνήσεις.

Gameplay

Παρότι η ιστορία είναι συναρπαστική και παράλληλα αρκετά πρωτότυπη, δυστυχώς δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο και για τους μηχανισμούς του gameplay, το οποίο παρότι γεμάτο, είναι αρκετά απλοποιημένο, με ελάχιστες εξαιρέσεις να αποτελούν πρόκληση ή έστω να προκαλούν ενδιαφέρον. Είναι προφανές πως σκοπός της Frictional Games ήταν πρωτίστως να μας αφηγηθεί μια ιστορία και να μας βυθίσει στον κόσμο της παρά οτιδήποτε άλλο. Μπορεί, λοιπόν, να έχουμε τα χαρακτηριστικά εκείνα που διακρίνουν ένα αξιοπρεπές horror adventure πρώτου προσώπου, αλλά υποσκιάζονται από την πλοκή και λειτουργούν βοηθητικά, κυρίως για να προσδώσουν ρεαλισμό όσο εξερευνάμε (με ρεαλιστικό τρόπο χάρη στα υπέροχα physics) το περιβάλλον.

(σκοτώνεις δίχως τύψεις όσα μηχανήματα νομίζουν πως είναι άνθρωποι;)

Τι βρίσκουμε, λοιπόν, εξερευνώντας τον υποθαλάσσιο σταθμό; Πλήθος από διάσπαρτα αντικείμενα, ελάχιστα εκ των οποίων είναι πράγματι χρήσιμα (έχουμε μόνο κάνα-δύο στο inventory και τα χρησιμοποιούμε στην περιοχή που βρισκόμαστε, σε κάποιο προφανές σημείο). Βρίσκουμε, επίσης, puzzles απόλυτα εναρμονισμένα με την ιστορία (συνδέουμε τα καλώδια σε ένα πίνακα ασφαλειών για να ανοίξουμε την παροχή του ρεύματος, σκανάρουμε με το ραντάρ για να εντοπίσουμε το όχημα που αναζητάμε, ή παίζουμε με τα ραδιοκύματα για να κλειδώσουμε στην κατάλληλη συχνότητα). Βρίσκουμε σύντομα και περιεκτικά ημερολόγια πληρώματος, καθώς και φωτογραφίες και σχεδιαγράμματα που μας μιλούν για τους ανθρώπους που ζούσαν κάποτε εδώ, για τα συμβάντα που οδήγησαν στο σήμερα, για εμάς τους ίδιους, αλλά και για τον κόσμο ολόκληρο. Σε αυτό, μας βοηθά και η ιδιαίτερη ικανότητα του ήρωα να αγγίζει πράγματα -και πτώματα- για να ακούει αποσπάσματα από στιγμιότυπα που συντελέστηκαν στο παρελθόν. Τέλος, βρίσκουμε ανθρώπους ή ρομπότ και μιλάμε μαζί τους, ενώ παράλληλα αποφεύγουμε τέρατα και φονικές μηχανές.

Οι εχθροί μοιάζουν σε σημεία με εκείνους του Amnesia, αλλά ταυτόχρονα διαφέρουν σημαντικά σε άλλα. Καταρχάς, δεν είναι όλοι ίδιοι: άλλοι είναι αργοί και αρκεί να τρέξουμε λίγο για να τους ξεφύγουμε, ενώ άλλοι είναι γρήγοροι και δε θα σταματήσουν (ούτε αν κλείνουμε τις πόρτες πίσω μας!) μέχρι να μας πιάσουν. Το χαμηλό ΑΙ τους μας βοηθά πάλι να διακρίνουμε το μοτίβο στην κίνηση τους, ώστε να τους αποφύγουμε εύκολα. Δυστυχώς, όμως, αυτή τη φορά δεν μπορούμε να πετάξουμε αντικείμενα στο χώρο για να τους αποσπάσουμε την προσοχή και να τους ξεγελάσουμε. Όταν τους πλησιάζουμε, η εικόνα γεμίζει παράσιτα για να μας προειδοποιήσει, ενώ αν αγνοήσουμε τις προειδοποιήσεις, θα μας βρουν. Μόλις μας βρουν, μας τραυματίζουν (δεν υπάρχει μάχη) και αρχίζουμε να βλέπουμε θολά και να κινούμαστε αισθητά πιο αργά. Όλα γίνονται πιο δύσκολα, ειδικά εάν έχουμε κάποιο δεύτερο κακό συναπάντημα, το οποίο θα μας σκοτώσει και θα μας στείλει πίσω μας στο τελευταίο check-point που περάσαμε (υπάρχει λειτουργία autosave και συχνά check-points). Υπάρχει, ασφαλώς, και τρόπος να θεραπευόμαστε, αλλά αυτόν θα σας αφήσουμε να τον αποκαλύψετε μόνοι σας.

(ο σχεδιασμός των σκηνικών είναι απλώς αριστουργηματικός)

Γραφικά / Διάλογοι-Ήχος

Η Frictional Games επέδειξε μεγάλη προσοχή στην ατμόσφαιρα, η οποία φρόντισε να είναι κλειστοφοβική και τρομακτική. Τα textures υψηλής ανάλυσης, ο ατμοσφαιρικός φωτισμός, το παιχνίδισμα των σκιών, καθώς και τα διερχόμενα πλάσματα του βυθού αποτελούν μοναχά την κορυφή του παγόβουνου σε έναν κόσμο που έχει αποδοθεί με εξαιρετικό τρόπο. Οι εγκαταστάσεις του PATHOS-II θυμίζουν καλοστημένη ταινία επιστημονικής φαντασίας. Αντίθετα με το σύνηθες στα horror games, οι περισσότερες περιοχές είναι καλά φωτισμένες και δεν είναι γεμάτες αίματα και ανθρώπινα μέλη (παρότι υπάρχουν ασφαλώς κι αυτά). Ωστόσο, παραμένουν φρικιαστικές, τρομακτικές και άκρως κλειστοφοβικές, με αποκορύφωμα όταν βρισκόμαστε έξω από τις εγκαταστάσεις και περπατάμε στο γυμνό χλοοτάπητα της αβύσσου με το σκοτάδι να μας περιτριγυρίζει και να απειλεί πως θα μας καταπιεί με το παραμικρό λάθος βήμα.

Και ηχητικά το παιχνίδι βρίσκεται πολύ ψηλά. Τα ηχητικά εφέ είναι όλα ανεξαιρέτως καλοσχεδιασμένα, ενώ οι φρικιαστικοί ήχοι που βγάζουν τα τέρατα είναι βέβαιο πως θα σας ταράξουν. Το voice acting δεν πείθει πάντοτε για την κρισιμότητα της στιγμής ή τη συνταρακτικότητα μιας αποκάλυψης, αλλά παραμένει σε αξιοπρεπή επίπεδα και δεν αποδυναμώνει το τελικό αποτέλεσμα, χωρίς όμως και να το ενισχύει. Αυτό που σίγουρα αποδυναμώνει μία κατά τα άλλα υπέροχη gaming εμπειρία είναι ορισμένα τεχνικά προβλήματα και bugs που καταφέρνουν να μας πετάξουν έξω από τη σκοτεινή άβυσσο του SOMA -ακόμη και στην έκδοση για PS4! Συγκεκριμένα, σε ένα σημείο του παιχνιδιού προς το τέλος, υπάρχει ένα γνωστό πρόβλημα που αναγκάζει πολλούς παίχτες (μεταξύ αυτών και εμάς) να φορτώσουν προηγούμενη θέση τους και να ξαναπαίξουν περίπου 15' της περιπέτειας.

Συμπεράσματα

Το SOMA δε θα σας βυθίσει σε έναν κόσμο με συνεχή τρόμο και συχνά jump-scares όπως του Amnesia, ενώ ακόμη και το gameplay του είναι συγκριτικά πιο απλοποιημένο και δεν προσφέρει τίποτε πρωτότυπο ή συναρπαστικό. Αλλά (και πρόκειται για τεράστιο «αλλά») είναι μια περιπέτεια τρόμου που πρέπει να παίξετε, καθώς δε συναντάμε συχνά πρωτότυπες ιστορίες επιστημονικής φαντασίας, πόσω μάλλον παρουσιασμένες σε ένα τόσο όμορφο περιβάλλον με φρικιαστικές εικόνες και ανατριχιαστικούς ήχους. Κι αφού ολοκληρώσετε την περιπέτεια και αντιμετωπίσετε τα υπαρξιακά ερωτήματα που θέτει, να είστε βέβαιοι πως θα δείτε με άλλο μάτι τη φράση του (τρισμέγιστου) Philip K. Dick που προλογίζει το παιχνίδι: «Η πραγματικότητα είναι εκείνο που, όταν πάψεις να πιστεύεις σε αυτό, δεν παύει να υπάρχει».